.:: Булган сум ::.

Өлгийд харъяатын асуудал шийдлээ

Төрийн тэргүүн 75 жилийн дараа ирлээ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд Ардчилсан намаас нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж зургадугаар сарын 6-ны өдөр Баян-Өлгий аймагт сурталчилгааны ажлаа хийлээ. Тэрбээр эхлээд тус аймгийн Дэлүүн сумын сонгогчидтой уулзалт хийсэн юм. Төрийн тэргүүн тус суманд 1938 оноос хойш биечлэн ирж байгаагүй бөгөөд 75 жилийн дараа ийнхүү хүрэлцэн ирсэнд нутгийн зон олон ихэд бэлэгшээж байсан юм. Дэлүүн суманд Ерөнхийлөгчтэй уулзахаар Толбо, Булган сумын төлөөлөл мөн ирсэн байлаа. Казах заншлаар өндөр настай ээжүүд хүндэтгэлийн идээ болох Шашу цацаж, сумын Ардчилсан намын гишүүд туг далбаагаа намируулан нэр дэвшигчийг онгоцны буудалд угтав.

Мөн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд торойтол ялан гарч ирэхийг бэлгэдэж аймаг, сумын наадамд хэдэнтээ түрүүлсэн хурдан хээр морийг уяач н.Мурбей нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржид бэлэглэсэн юм. Нийт 7000 хүн амтай Дэлүүн сумынхан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2009 оны сонгуульд Ц.Элбэгдоржийг 56,1 хувиар дэмжсэнээ энэ удаа ч бататгана хэмээж байлаа.

695 иргэний харьяатыг сэргээжээ

Казах түмний хувьд хамгийн тулгамдсан сэдвийн нэг нь иргэний харьяатын асуудал байдаг. Зарим хүн тэтгэмжийг нь авч хүртэхийн тулд орон нутагтаа малаа маллан амьдарч байгаа хүнийг Казахстан руу шилжсэн мэтээр хуурамч бичиг баримт үйлдэн Монгол Улсын харьяатаас нь гаргачихсан байдаг байна. Үүнийг хэзээ хойно мэдсэн иргэн аль ч улсын харьяат бус, аль эсвэл Монголдоо байгаа атлаа Казахстаны иргэн болчихсон байдаг аж.

Ямартай ч Монгол Улсын Ерөнхийлөгч өнгөрсөн гуравдугаар сард болсон Наурызын баяраас хойш 908 иргэний харьяатын асуудлыг авч үзэн 695 иргэний Монгол Улсын харьяатыг сэргээж, зургадугаар сарын 10-ны өдөр 213 иргэний иргэншлийг сэргээх зарлигт гарын үсэсг зурахаар болсноо мэдэгдэв. Харин Ногооннуур сумын иргэн ээж, хүү хоёрын харьяатын асуудал бага зэрэг бэрхшээлтэй байгаа гэсэн юм. Харьяатын асуудлыг ийнхүү хурдан шийдэж өгч байгаад казах иргэд ихээхэн талархалтай байв.

Мөн энэ зургадугаар сард багтаан Баян-Өлгий аймаг, Казахстаны Устьмингурскийн хооронд үйлдэж байсан агаарын нислэгийг сэргээхээр болсноо мэдэгдсэнийг иргэд талархан хүлээж авав.

Ээжүүдэд хүүхдээ хоёр нас хүртэл нь цалинтай асрах тэтгэмж олгох, өөрийнхөө болон хөрш, айл саахалтынхаа таваас дээш хүүхдийг гэрээрээ харж асрах ээжүүдэд тэдгээр хүүхдийн цэцэрлэгт хүмүүжих хувьсах зардал болох 116500 төгрөгийг цалин болгон өгөх зэрэг арга хэмжээ авах гэж байгааг иргэд алга ташин хүлээж авсан юм. Үр хүүхдээр өнөр өтгөн казахчуудад хамгийн сайхан мэдээний нэг энэ байлаа.

Өлгийчүүд халуун дотноор угтав

Нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж мөн өдрөө Баян-Өлгий аймгийн төв Өлгий хотноо ажилласан юм. Түүнийг дэмжиж УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдорж, УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байгын хорооны дарга А.Бакей, УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Р.Болд, Барилга, хот байгулалт, зам тээврийн дэд сайд Х.Ержан нар ажиллалаа. Тус аймагт орон нутгийн сонгуулиар Ардчилсан нам ялалт байгуулжээ. Аймгийн шинэ удирдлага болох Засаг дарга Х.Дармен, ИТХ-ын дарга Б.Лазатхан нар богино хугацаанд сайн ажиллаж, иргэд нь ч ам сайтай байлаа. Баян-Өлгий аймгийн олон сумын Ардчилсан намын гишүүдийн төлөөлөл аймгийн төвийн онгоцны буудлаас Өлгий хотын төв хүртэл эгнэн жагсч, мөн хотын төв талбайд иргэд хэдэн эгнээ болон жагсч нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржийг маш халуун дотно, хүндэтгэлтэйгээр угтсан юм. Тэд “Ц.Элбэгдоржийг дэмжье”, “Амжилт хүсье”, “Та ялна аа”, “Танд дахин боломж өгье” гэсэн үгсийг цуурайтуулж байлаа.

Өлгийн цэргийн хүрээний дайчид жагсч, ээжүүд илдээний дээж “шашу” өргөж, өндөр настан аксакалууд “Бата” ерөөл айлтгаж нэр дэвшигчийг гүнээ хүндэтгэж буйгаа илэрхийлцгээв. Мөн казах хээ хуартай нөмрөг, мөнгөн эмээл хазаартай хурдан саарал морийг Өлгийн Ардчилсан намын гишүүд нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржид бэлэглэж амжилт ерөөлөө.

Аймгийн төвд болсон иргэдийн уулзалт дээр хаяа залгаа Ховд аймгийн Цаст Алтайн хүүгээ Ерөнхийлөгчийн сонгуульд дэмжинэ гэдгээ иргэд илэрхийлж урмын үгийг харамгүй хайрласан юм. Мөн Казахстаны иргэн болсон зарим хүн Монгол Улсын иргэний харьяаллаа сэргээлгэхээр Ерөнхийлөгчийн хувьд Ц.Элбэгдоржид өргөдөл, хүсэлт гардуулж байв. Сүүлийн олон хоног тэнгэр хангай тавгүйрхсэн ч нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржийг ирсэн өдөр нар гийж, налгар зуны өдөр айлчилсанд казах зоны төлөөлөл ихэд бэлэгшээж байлаа.

Баян-Өлгийн чадалтай боловсон хүчнүүдийг Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж дэмждэгт тэд талархаж байв. Элчин сайд К.Саираан, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан, Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Т.Султан нарыг тэд нэрлэсэн юм.

Сөрөг талын зүгээс “Ц.Элбэгдорж казах дээл өмсдөггүй, казах хүнд дургүй, каз, ямааны мах иддэггүй” гэх зэрэг цуурхал тараажээ. Үүнийг няцааж тэрээр “Би Монгол Улсынхаа үндэстэн, ястан бүрийг ижил тэгш анхаардаг. Надад арван казах дээл бий. Түүнийг хүүхдүүд маань тоглолт хийхдээ өмсчихсөн гүйж явдаг. Каз аваад ирвэл би иднэ. Би казах залуугийн урлаж бэлэглэсэн гутлыг өмсч яваа” хэмээн хэлж сэтгэлээ цайруулцгаалаа.

Өлгийн тэнгэр хангай, хүн зон түүнийг маш сайхнаар ивээн хүлээж авсан юм.

“Хүргэнээ 100 хувь дэмжинэ”

Мөн өдрийн орой нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж Увс аймгийн төв Улаангомд хүрэлцэн ирэв. УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдорж, УИХ-ын гишүүн, Эрчим хүчний сайд М.Сономпил, сумогийн 68 дахь их аварга Д.Дагвадорж нар түүнийг дагалдан ажиллалаа. Мөн Монгол Улсын арслан Б.Ганбат, улсын зан Д.Бумбаяр тэргүүтэй Увс нутгийн хүчит бөхчүүдийн төлөөлөл дэмжихээ илэрхийлэн ирсэн байв.

Улаангом цэргийн хүрээний хүндэт харуул жагсч, Ю.Цэдэнбалын хөшөөнд цэцэг өргөснөөр сурталчилгааны ажил эхлэв. Увсад орон нутгийн сонгуулиар Ардчилсан нам ялж, мөн л урам зоригтойгоор Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн ажилдаа оржээ.

Удахгүй Дулааны шинэ цахилгаан станц ашиглалтад орох гэж байгаа, хэтийн төлөвтөө төмөр замтай болох зэрэг олон бүтээлч ажил ундрах гэж байгаад иргэдийн урам сэргэсэн байв.

Ц.Элбэгдорж нутаг залгаа Ховдын унаган хүү төдийгүй түүний гэргий Х.Болормаа Увсын Өндөрхангайн уугуул юм. Тэргүүн хатагтай энэ удаа уугуул нутагтаа ирсэн юм. “Хадам сайтын хүргэн хүчтэй” хэмээн Увс нутгийнхан бэлгэшээж, ийм лут улстөрчийг дэмжиж тулж ирсэн нутгийн охиноороо бахархаж байлаа. Тиймдээ ч хүргэн хүүдээ 100 хувийн санал өгнө гэдгээ илэрхийлсэн юм. Иргэдтэй хийсэн уулзалт халуун дулаан уур амьсгалд болж, хүргэн хүүгээ алд цэнхэр хадаг, мөнгөн аягатай сүү, нутгийн охин тэргүүн хатагтайг тэвэр дүүрэн цэцгээр увсчууд мялааж амжилт ерөөлөө.

Өнөөдөр нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сум, Хөвсгөл аймагт ажиллах юм.

Дэлгэрэнгүй үзэх ...

Булган сумын шилдэг төгсөгчид

2013 оны хичээлийн жилийн Баян-Өлгий аймгийн шилдэг төгсөгчдөд баяр хүргэх хүндэтгэлийн ёслолын үйл ажиллагаанд Булган сумаас төгсөх курсын оюутнуудын дундаас Монгол Улсын Их Сургуулийн оюутан А.Хуандык, Их Засаг Их Сургуулийн оюутан Төрежан нарыг 2013 оны "Шилдэг төгсөгч"-өөр шагнажээ.

Дэлгэрэнгүй үзэх ...

Windows 7 Genuine Remover

Хэрэв таны компьютерийн дэлгэц /background/ харлах, taskbar цэсэнд Activate windows гэсэн алдаа гараад байвал энэхүү програмыг ашиглан genuine-г устгаж болно.

Заавар: Татаж авсан файлаа задлаад ажиллуулаарай.

Өөрийн компьютерийн төрөлийг сонгож өгөөд Install товч дараад сууж дууссаны дараа компьютераа Restart хийгээл болоо.

Татах - [ Gogo share ] [ Mediafire ]

Дэлгэрэнгүй үзэх ...

ОЮУТНЫ ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БАГА ХУРАЛ БОЛОВ

Өнгөрсөн хагас сайн өдөр буюу 5 дугаар сарын 11-нд Баян-Өлгий аймгийн уугуул иргэдийн үүсгэн байгуулж, үйл ажиллагаа явууж буй Төрийн бус байгууллагууд хамтран “Баян-Өлгий аймгийн ирээдүйн хөгжил – бидний оролцоо” сэдэвт оюутны эрдэм шинжилгээний бага хурал зохион байгууллаа.

Уг эрдэм шинжилгээний бага хуралд салбар салбарын чиглэлээр илтгэлүүд ирж эхний шатанд шалгарсан 9 илтгэлийг 2 дугаар шатанд хэлэлцүүллээ. Ийнгээд уг Эрдэм шинжилгээний бага хуралд Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны их сургуулийн оюутан Г.Багжанар тэргүүн байранд орсон бол 2 дугаар байранд Монгол улсын боловсролын их сургуулийн оюутан Б.Ербахыт, мөн тус сургуулийн оюутан К.Мурагүль гуравдугаар байранд тус тус шалгарч Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны их сургуулийн оюутан К.Ахтилек тусгай байранд оров.

Уг Эрдэм шинжилгээний бага хуралд Улсын Их Хурлын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга, Улаанбаатар хот дахь Баян-Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөлийн тэргүүн А.Бакей хүрэлцэн ирж илтгэгчид болон сонирхогч оюутан, залуучуудад баяр хүргэж, зөвлөгөө өгч, сурлага хөдөлмөрт нь амжилт хүслээ.

Дашрамд дурдхан тус эрдэм шинжилгээний бага хурал нь Баян-Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөлийн дэмжлэгээр зохион байгуулагдсан байна.

Хэвлэл мэдээллийн алба

Дэлгэрэнгүй үзэх ...

Бейбіт Қорған - От от жанарың (2013 Official Clip)

Сонсох

Бейбит Корган - От От Жанарым(2013)

Үзэх

Дэлгэрэнгүй үзэх ...

Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдал (2013 оны эхний улирлын байдлаар)

I. Нийгмийн үзүүлэлт

Улсын хэмжээнд 2013 оны эхний улиралд 18872 эх амаржиж, амьд төрсөн хүүхдийн тоо 18952 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс амаржсан эхийн тоо 1211 эхээр буюу 6.9 хувиар, хүүхдийн тоо 1215 хүүхдээр буюу 6.9 хувиар өссөн байна.

Энэ оны эхний улиралд нялхсын эндэгдэл 311 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 17 хүүхэд буюу 5.8 хувиар өсч, 1-5 хүртэлх насандаа 58 хүүхэд эндэж, 1 хүүхэд буюу 1.7 хувиар буурчээ.

Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн тоо 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 35.2 мянга болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 14.9 мян.хүн буюу 29.7 хувиар буурчээ.

Нийгмийн даатгалд 2013 оны эхний улиралд 538.4 мян.хүн шимтгэл төлөгч, даатгуулагчаар бүртгэгдсэний 344.9 мянга буюу 64.1 хувь нь аж ахуйн нэгж, байгууллагынх, 193.5 мянга буюу 35.9 хувь нь төсөвт байгууллагынх байгаа бөгөөд өмнөх оны мөн үеийнхээс нийт шимтгэл төлөгч, даатгуулагчдын тоо 50.9 мянга буюу 10.4 хувь, үүнээс аж ахуйн нэгж, байгууллагынх 38.1 мянга буюу 12.4 хувь, төсөвт байгууллагынх 12.7 мянга буюу 7.0 хувиар нэмэгдсэн байна. Нийгмийн халамжийн тэтгэвэрт 2013 оны эхний улиралд 53.7 мян.хүн хамрагдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 21 хүнээр нэмэгдэж, олгосон тэтгэврийн хэмжээ 9.5 тэрбум төг буюу 2 дахин нэмэгджээ...

Хүний хөгжил сангаас 2013 оны эхний улиралд 18 хүртэлх насны 868.1 мянган хүүхдэд 52.7 тэрбум төгрөгийг хүүхдийн мөнгөнд, 4.1 мянган ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд 4.1 тэрбум төгрөгийг 1 сая төгрөгийн хишиг хувьд зориулан олгожээ.

Халдварт өвчнөөр 2013 оны эхний улиралд 10538 хүн өвчилж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 458 хүн буюу 4.2 хувиар буурчээ. Энэ нь салхин цэцгээр өвчлөгчдийн тоо 606 хүн буюу 69.5 хувь, тэмбүүгээр өвчлөгчдийн тоо 422 хүн буюу 37.3 хувь, гахайн хавдраар өвчлөгчдийн тоо 526 хүн буюу 28.7 хувь, гонококкт халдвараар өвчлөгчдийн тоо 109 хүн буюу 8.9 хувиар өссөн хэдий ч вирүст хепатитаар өвчлөгчдийн тоо 1832 хүн буюу 64.7 хувиар буурснаас голлон шалтгаалжээ.

Улсын хэмжээнд 2013 оны эхний улиралд 6165 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 377 хэргээр буюу 6.5 хувиар өсчээ. Өмнөх оны мөн үеийнхээс нийт гэмт хэргийн тоо нэмэгдэхэд өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг (256), хүний амь бие эрүүл мэндийн эсрэг (144) зэрэг гэмт хэрэг өссөн нь голлон нөлөөлөв.

Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн улмаас 2013 оны эхний улиралд 2076 хүн гэмтэж, 306 хүн нас барсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс гэмтсэн хүний тоо 167 буюу 8.7 хувиар нэмэгдэж, нас барсан хүний тоо 48 буюу 13.6 хувиар буурсан байна

II. Макро эдийн засгийн үзүүлэлт

Хэрэглээний үнийн улсын индекс (ХҮУИ) 2013 оны 3 дугаар сард өмнөх сарынхаас 0.8 хувь, оны эхнээс 3.6 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 9.8 хувиар өслөө. Ерөнхий индекс 2013 оны 3 дугаар сард өмнөх сарынхаас 0.8 хувиар өсөхөд хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 1.8 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлжээ.

Mөнгөний нийлүүлэлт (M2) 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 7293.7 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 55.7 тэрбум төг буюу 0.8 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1188.9 тэрбум төг буюу 19.5 хувиар өсчээ.

Гүйлгээнд байгаа бэлэн мөнгө 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 687.7 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 12.1 тэрбум төг буюу 1.8 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 39.3 тэрбум төг буюу 6.1 хувиар өсчээ.

Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 7383.6 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 215.1 тэрбум төг буюу 3.0 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1602.1 тэрбум төг буюу 27.7 хувиар өсчээ.

Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 99.9 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 11.0 тэрбум төг буюу 9.9 хувиар буурч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 38.5 тэрбум төг буюу 62.7 хувиар өсчээ.

Банкны системийн хэмжээгээр чанаргүй зээл 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 308.6 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 2.7 тэрбум төг буюу 0.9 хувиар өсч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 11.6 тэрбум төг буюу 3.6 хувиар буурсан байна.

Үнэт цаасны арилжаагаар 2013 оны эхний улиралд 8.7 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийгдэж, 14.2 сая ш үнэт цаас арилжигдсан байна.

Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 2013 оны эхний улиралд 1103.4 тэрбум төг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 1019.7 тэрбум төг болж, улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 83.7 тэрбум төгрөгийн ашигтай гарлаа.

Улсын нэгдсэн төсвийн урсгал орлого 2013 оны эхний улиралд 1103.2 тэрбум төг, урсгал зардал 986.9 тэрбум төг болж, тэнцвэржүүлсэн урсгал тэнцэл 116.3 тэрбум төгрөгийн ашигтай гарлаа. Татварын нийт орлого 46.5 тэрбум төг буюу 5.0 хувиар өсөхөд бусад татварын орлого 63.2 тэрбум төг буюу 37.8 хувь, гадаад худалдааны татварын орлого 11.9 тэрбум төг буюу 16.6 хувиар буурсан хэдий ч нийгмийн даатгалын шимтгэлийн орлого 43.0 тэрбум төг буюу 32.3 хувь, дотоодын бараа, үйлчилгээний татварын орлого 42.6 тэрбум төг буюу 12.5 хувь, орлогын албан татварын орлого 33.4 тэрбум төг буюу 15.2 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлжээ.

Татварын бус орлого 11.3 тэрбум төг буюу 10.4 хувиар өсөхөд хувьцааны ногдол ашгийн орлого 6.5 тэрбум төг буюу 63.1 хувь, төсөвт газрын өөрийн орлого 5.1 тэрбум төг буюу 9.6 хувь, бусад нэр заагдаагүй орлого 5.0 тэрбум төг буюу 37.9 хувиар буурсан хэдий ч газрын тосны орлого 20.3 тэрбум төг буюу 2.8 дахин, хүү, торгуулийн орлого 6.6 тэрбум төг буюу 63.6 хувь, навигацын орлого 1.1 тэрбум төг буюу 10.4 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.

Улсын нэгдсэн төсвийн зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 2013 оны эхний улиралд 1019.7 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 85.1 тэрбум төг буюу 7.7 хувиар буурахад бараа, үйлчилгээний зардал 104.2 тэрбум төг буюу 27.0 хувь, татаас ба шилжүүлгийн зардал 20.7 тэрбум төг буюу 4.5 хувиар өссөн хэдий ч хөрөнгийн зардал 180.6 тэрбум төг буюу 82.9 хувь, эргэж төлөгдөх цэвэр зээл 28.9 тэрбум төгрөгөөр буурсан нь голлон нөлөөлжээ.

Монгол Улс 2013 оны эхний улиралд дэлхийн 104 оронтой худалдаа хийж, гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 2014.2 сая ам.долл, үүнээс экспорт 809.2 сая ам.долл, импорт 1205.0 сая ам.долларт хүрчээ.

Гадаад худалдааны тэнцэл 2012 оны 3 дугаар сард 167.4 сая ам.долларын алдагдалтай гарсан бол 2013 оны 3 дугаар сард 90.7 сая ам.долларын алдагдалтай гарч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 76.7 сая ам.долл буюу 45.8 хувиар буурчээ.

Өмнөх оны мөн үеийнхээс нийт бараа эргэлтийн хэмжээ 321.5 сая ам.долл буюу 13.8 хувь, үүний дотор импортын хэмжээ 252.9 сая ам.долл буюу 17.3 хувь, экспортын хэмжээ 68.6 сая ам.долл буюу 7.8 хувиар буурчээ.

Экспортын 96.3 хувийг эрдэс бүтээгдэхүүн, үнэт ба хагас үнэт чулуу, үнэт металл, гоёлын зүйлс, зоос, түүхий болон боловсруулсан арьс, шир, ангийн үс, тэдгээрээр хийсэн эдлэл, нэхмэл бүтээгдэхүүн, авто, агаарын ба усан замын тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд анги эзэлж байна.

III. Эдийн засгийн салбарын үзүүлэлт

Том малын зүй бус хорогдол 2013 оны эхний улиралд улсын хэмжээнд 243.6 мян.толгойд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 120.6 мян.толгой буюу 98.1 хувиар өссөн байна. Том малын зүй бус хорогдлыг малын төрлөөр авч үзвэл адуу 11.5 мянга, үхэр 29.4 мянга, тэмээ 0.3 мянга, хонь 90.1 мянга, ямаа 112.3 мянга байна.

Аж үйлдвэрийн салбарын бүтээгдэхүүний нийт үйлдвэрлэл 2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр, 2013 оны эхний улиралд 507.0 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 33.7 тэрбум төг буюу 7.1 хувиар өслөө. Энэхүү өсөлтөд уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын газрын тос, алт зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 21.8 хувиас 2.1 дахин, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын талх, металл цувимал, шар айраг, шингэн сүү, сүлжмэл эдлэл, жүүс, нарийн боов, хиаман төрлийн бүтээгдэхүүн, амтат ус ундаа, металл бэлдэц, нэхий дээл, самнасан ноолуур зэрэг нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 3.8 хувиас 4.5 дахин нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлжээ.

Барилга угсралт, их засварын ажил 2013 оны эхний улирлын байдлаар 27.4 тэрбум төг болж, 26.6 тэрбум төг буюу 97.1 хувь нь дотоодын, 0.8 тэрбум төг буюу 2.9 хувь нь гадаадын барилгын байгууллагуудад ногдож байна.

Барилга угсралт, их засварын ажил өмнөх оны мөн үеийнхээс 4.3 тэрбум төг буюу 18.7 хувиар өсөхөд дотоодын байгууллагын гүйцэтгэсэн ажил 3.6 тэрбум төг буюу 15.7 хувиар нэмэгдсэн нь голлон нөлөөллөө.

Бүх төрлийн тээврээр 2013 оны эхний улиралд 8.0 сая т ачаа, давхардсан тоогоор 88.5 сая зорчигч тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа 359.9 мян.т буюу 4.3 хувиар буурч, харин зорчигчдын тоо 12.4 сая хүн буюу 16.3 хувиар өсчээ.

Ус, цаг уурын хүрээлэнгийн мэдээгээр хамгийн их хур тунадас 2013 оны 3 дугаар сард Орхон аймгийн Баян-Өндөр суманд орж 20.2 мм-т хүрчээ. Энэ оны 3 дугаар сард Дорноговь аймгийн Хөвсгөл суманд хамгийн их температур 23.0 хэм, Завхан аймгийн Отгон суманд хамгийн бага температур -34.0 хэм байлаа. Салхины хурд Говь-Алтай аймгийн Бугат, Өмнөговь аймгийн Булган суманд 40 м/с хүрчээ.

Азотын давхар ислийн хоногийн дундаж агууламж 2013 оны 3 дугаар сард Улаанбаатар хотын Баруун дөрвөн замын орчимд 31 удаа, 13-р хороолол орчимд 30 удаа, 32-ын тойрог орчимд 17 удаа, Хархорин захын орчимд 11 удаа, 1-р хороолол орчимд 6 удаа, хүхэрлэг хийн хоногийн дундаж агууламж 32-ын тойрог орчимд 25 удаа, Баруун дөрвөн зам, 13-р хороолол орчимд тус бүр 17 удаа, 1-р хороолол орчимд 16 удаа, Хархорин захын орчимд 4 удаа, 10 микроноос бага хэмжээтэй тоосны агууламж Баруун дөрвөн замын орчимд 29 удаа, Хархорин захын орчимд 22 удаа, 13-р хороолол, 32-ын тойрог орчимд тус бүр 20 удаа, 2.5 микроноос бага хэмжээтэй тоосны агууламж Баруун дөрвөн замын орчимд 17 удаа агаарын чанарын стандарт дахь хүлцэх хэм хэмжээнээс давсан байна. Аюулт үзэгдэл, осол 2013 оны эхний улиралд 1125 удаа гарсны улмаас 21 хүн амь насаа алдаж, 135.7 мян.толгой мал,амьтан хорогджээ. Энэ оны эхний улиралд объектын түймэр 1062 удаа, 3.5-аас дээш магнитудын газар хөдлөлт 21 удаа, мал, амьтны халдварт галзуу өвчин 17 удаа, ой, хээрийн түймэр, гол, нуурын усанд хүн унасан осол тус бүр 4 удаа, хүчтэй салхи шуурга, үер, бичил уурхайн нурангины осол тус бүр 3 удаа, химийн хорт бодисын алдагдалтай холбоотой ослын дуудлага, тэсэрч дэлбэрэх бодисын осол тус бүр 2 удаа, зуд, малын халдварт маеди весна өвчин, малын гоц халдварт цэцэг өвчин, сум галт хэрэгслийн осол тус бүр 1 удаа бүртгэгджээ. Аюулт үзэгдэл, ослын улмаас объектын түймэрт 5.2 тэрбум төгрөг, хүчтэй салхи шуурганд 350.1 сая төгрөг, мал, амьтны халдварт галзуу өвчинд 9.8 сая төгрөг, тэсэрч дэлбэрэх бодисын осолд 3.2 сая төгрөгийн хохирол иргэн болон байгууллагад учирсан байна.

Дэлгэрэнгүй үзэх ...

Metro (2013) Монгол хэлээр

Шууд үзэх

Дэлгэрэнгүй үзэх ...

Хошин урлагийн нэрт төлөөлөгч СТА Т.Латиф

Нэгэн үеийн залуус хошин урлагийн нэрт төлөөлөгч СТА Т.Латиф агсны “Болзоо” хэмээх дууг нь андахгүй биз.

...“Борхон зүрх минь түг түг хийнэ

Бугуйн цаг минь чаг чаг хийнэ..” хэмээн тухайн үед болзоонд зогсож буй залуус бүгд л амандаа аялдаг байсан байх.

Тиймээ, хэн нэгэнд дурлачихаад болзоонд урьж хүлээн зогсохдоо хүн бүрийн борхон зүрх түг түг хэмээж, бугуйн цаг нь чаг чаг хийдэг нь мэдээж.

Монголын цирк, кино, хошин урлагт Т.Латиф агсны оруулсан хувь нэмэр чамлахааргүй их. Тиймдээ ч түүний дүр зураг, Монголчуудын зүрх сэтгэлд одоог хүртэл оршсоор байна.