ОЮУТНЫ ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БАГА ХУРАЛ БОЛОВ

Өнгөрсөн хагас сайн өдөр буюу 5 дугаар сарын 11-нд Баян-Өлгий аймгийн уугуул иргэдийн үүсгэн байгуулж, үйл ажиллагаа явууж буй Төрийн бус байгууллагууд хамтран “Баян-Өлгий аймгийн ирээдүйн хөгжил – бидний оролцоо” сэдэвт оюутны эрдэм шинжилгээний бага хурал зохион байгууллаа.

Наурыз айсуй

Казахын уламжлалт баяр наурыз гуравдугаар сарын 22-ны өдөр тохионо. Наурыз буюу хаврын баярыг тохиолдуулан маргааш Баян-Өлгийчүүд Сүхбаатарын талбайд баярын өдөрлөг хийхээр болжээ.

Зургийн цомог [ Сөнхөл баг ]

Булган сумын анхны багуудын нэг нь Сөнхөл баг юм. Тус баг нь Ховд аймгийн Мөнххайрхан, Булган, Үенч сумтай тус тус хиллэдэг. Дотроо Сөнхөл, Улаанхус гэсэн хоёр хэсэгт хуваагддаг. Байгалийн үзэсгэлэн бүрдсэн нутагтай. Доор тус багийн үзэсгэлэнт байгалийн зургаас орууллаа.

Булган гол

Булган гол нь Баян-Өлгий аймгийн Булган, Ховд аймгийн Булган сумдын нутгийн дундуур урсаж улмаар улсын хил даван Оронго голд цутгадаг. Төв Азийн гадагш урсгалгүй ай савд багтах гол юм. Булган голд амьдардаг үнэт арьстай ховор амьтан болох минжийг хамгаалах зорилгоор анх 1965 онд анх дархан цаазат газрын ангиллаар хамгаалалтанд авсан байна. Булган голын дархан газар нь зөвхөн минжийг хамгаалах, өсгөн үржүүлэх зорилготой учраас 1995 онд УИХ-ын тогтоолоор тусгай хамгаалалттай газар нутгийн хуулийн дагуу өөрчилж, ховордсон амьтныг хамгаалах зорилго бүхий биологийн нөөц газар болгосон байна.

Булган сумын танилцуулга.

Булган сум анх 1938 онд 8- р сарын-08 өдөр улсын бага хурлын тэргүүлэгчид СНЗ 50-р шийдвэрээр, Ховд аймгийн харьяанд Хужирт сум нэртэйгээр анх Сайхан гэдэг газарт байгуулагдаж байжээ. Нийт 8 багтай 6000 гаруй хүн амтай Урианхай, казах гэсэн үндэстэн, ястанууд амьдардаг. Булган сум Монгол алтайн уулын бүсэд баруун талаас хятад улс, хойт талаасаа Баян-Өлгий аймгийн Дэлүүн сум, зүүн өмнөд талаас Ховд аймгийн Мөнххайрхан, Булган сумтай тус тус хиллэдэг.

ШИНЭ ЖИЛ - 2014

 Улаанбаатар хотод ажиллаж амьдарч буй Баян-Өлгийчүүдийг  “ШИНЭ ЖИЛ - 2014”  үдэшлэгт хүрэлцэн ирэхийг урьж байна.
 Хаана: Энхтайваны гүүрний баруун доод талд "Наран плаза" төвийн 5-н давхарт "Тай Експресс" ресторанд
Хэзээ: 2013 оны 12 дугаар сар 28 өдөр 17.30 цагт
Зохион байгуулагч: Баян-Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөл, "Рысжан" ХХК
Холбоо барих: 99100272, 99087507, 99073144, 99037262
Цахим хуудас: www.bayanulgii.mn
Цахим шуудан: info@bayanulgii.mn 
TAX: 69,000


ОЮУТАН ЗАЛУУЧУУДЫН ДУНД САГСАН БӨМБӨГИЙН АВАРГА ШАЛГАРУУЛАХ ТЭМЦЭЭН ЗОХИОН БАЙГУУЛЛАА


Сүүлийн жилүүдэд Баян-Өлгийчүүдийн спортын амжилт гаргах нь буурч байгаа учраас Улаанбаатар хот дахь Баян-Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөл, тус аймгийн Оюутны холбоотой хамтран оюутан, залуусыг спортоор хичээллэхийг уриалж Улаанбаатар хотод их, дээд сургуульд суралцаж байгаа оюутан, залуучуудын дунд сагсан бөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээн зохион байгуулсан байна. Багийн спорт тэр дотроо сагсан бөмбөгийн төрлөөр улсын хэмжээнд доогуур үзүүлэлттэй байдаг тус аймгийн хувьд цаашид суралцах шаардлагатай спорт бөгөөд энэ нь багийн спортын амжилтыг ахиулахад чухал ач холбогдолтой юм.
Тус тэмцээнд Улсын Их Хурлын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга, Улаанбаатар хот дахь Баян-Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөлийн тэргүүн А.Бакей оролцож оюутнуудад спортын болон сурлагын өндөр амжилт хүсэж, мэндчилгээ дэвшүүллээ.
Уг тэмцээнд Баян-Өлгий аймгийн оюутнууд сум болон тухайн суралцаж буй сургуулийнхаа нэрийн өмнөөс баг болж оролцсоноос гадна Ховд аймгийн Жаргалант сум, Налайх дүүргүүдээс тус тус багууд оролцож тоглосон болно. Нийт 40 баг оролцож тоглосноос тэмцээний эхний байранд шалгарсан багуудын талаарх мэдээллийг доорх байдлаар харууллаа.   
Эрэгтэй
          1 дүгээр байр Налайх
          2 дугаар байр Батлан хамгаалах их сургууль
          3 дугаар байр Монгол улсын боловсролын их сургууль
Эмэгтэй
          1 дүгээр байр Налайх
          2 дугаар байр Монгол улсын боловсролын их сургууль
          3 дугаар байр Толбо сум зэрэг багууд амжилттай оролцож, эхний 3 байрыг эзэлж, 1-р байр, Цом, алтан медаль, Өргөмжлөл, 150.000 төг2-р байр, Мөнгөн медаль, Өргөмжлөл, 100.000 төг3-р байр, Хүрэл медаль, Өргөмжлөл, 50.000 төгрөгөөр тус тус шагнууллаа.  
Энэхүү спортын арга хэмжээг энэ жилээс эхлэн жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулж, спортын төрөл зүйлүүдийг нэмэгдүүлэх талаар зохион байгуулагчид онцолж байна.  



Баян-Өлгий аймгийн наадамд Б.Серик түрүүлж аймгийн арслан боллоо

 














Баян-Өлгий аймгийн баяр наадмын үндэсний бөхийн барилдаанд тус аймгийн Улаанхус сумын харъяат, аймгийн заан Хүчит 256 бөх эр бяр авхаалж самбаагаа сорин барилдсанаас Улаанхус сумын харьяат өнгөрсөн жилийн үндэсний бөхийн өсвөр үеийн улсын аварга, сумо бөхийн дэлхийн аварга, жүдо барилдааны өсвөр үеийн улсын аварга аймгийн заан Б.Серик найм даван түрүүлж аймгийн арслан цолонд хүрлээ. Цэнгэл сумын харъяат, аймгийн начин М.Аманбек долоо даван үзүүрлэж, аймгийн заан цол хүртлээ. 

(Хийморь) Харин 2011 оны Өлгийн наадмын түрүү бөх М.Еркебулан их шөвөгт шалгарч чимэг нэмсэн бол, 2012-2013 оны улирлалд сумын заануудын барилдаанд хоёр удаа түрүүлсэн Булган сумын харьяат Баянжаргалын Төмөрбаатар зургаа даван аймгийн харцага цолонд хүрэв.


Цэнгэл сумын харьяат Улагпаний Береке, Ногооннуур сумын харьяат Дөрветханы Бейбит, Дэлүүн сумын харьяат Телекийн Ерболат, Баяннуур сумын харьяат Өнөрханы Жанболат нар нутгийн наадамдаа тав даван шөвгөрч аймгийн начин цолны босго алхлаа. Энэ жилийн Ховд аймгийн Эрдэнэбүрэн сумын түрүү бөх М.Өзгерис, нэрт арслан Хажымуханы хүү Шонхор дээд сургуулийн төгсөгч Ыхылас нар энэ удаа начны даваанд гараад унаж дараагийн наадмыг хүлээх болжээ. Харин дээгүүр цолонд хүрнэ хэмээгдэж байсан Нурланы Мустафа тавын даваанд үзүүр бөхтэй тунаж унав.

Тавын даваа

1. Ш.Мурат а.а - Д.Бейбит с.з
2. Б.Баатарцол а.а - Б.Төмөрбаатар с.з
3. Х.Айдос а.а - У.Береке с.з
4. М.Еркебулан а.а - М.Өзгэрис с.з
5.Б.Серик а.з - Х.Ыхлас с.з
6. Б.Бегжан а.х - О.Жанболат с.з
7. С.Бат-Үүл а.н - Т.Эрболат с.з
8. М.Аманбек а.н - Н.Мустафа а.н тунав

Зургаагийн даваа

1. М.Еркебулан а.а - Т.Эрболат с.з
2. Б.Серик а.з - Д.Бейбит с.з
3. М.Аманбек а.н - О.Жанболат с.з
4. Б.Төмөрбаатар с.з - У.Береке с.з тунав


Долоогийн даваа     

1. М.Еребулан а.а – М.Аманбек а.н
2. Б.Серик а.з– Б.Төмөрбаатар с.з тунав

Наймын даваа

1.      Б.Серик а.з– М.Аманбек а.н

Баян-Өлгий аймгийн наадам есдүгээр сарын 7-8 өдрүүдэд болно

Аймгийн Засаг даргын Зөвлөлийн ээлжит хурал 08 сарын 19 –нд хуралдлаа.
Улсын болон орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар орон нутагт хийгдэж буй ажлуудын явц, өвөлжилтийн бэлтгэл ажил болон цаг үеийн тулгамдсан асуудлууд хэлэлцэгдсэн юм.
Баян-Өлгийн аймгийн таван суманд малын шүлхий өвчин гарсны улмаас хөл хорио тогтоож аймгийн наадмаа хойшлуулаад байсан билээ. Тэгвэл өчигдрийн Зөвлөлийн хурлаас Ардын хувьсгалын 92 жилийн ой , Их Монгол улс байгуулагдсаны 807 жилийн ой, Баян-Өлгийаймаг байгуулагдсаны 73 жилийн ойн баяр наадмыг 9 дүгээр сарын 7-8 –ны өдрүүдэд зохион байгуулахаар төлөвлөөд байна. 
Аймгийн Засаг даргын Зөвлөлийн хурлаас Улсын баяр наадмыг тэмдэглэн өнгөрүүлэх тухай асуудлыг аймгийн Онцгой комиссын хуралд оруулж, Онцгой комиссоос гаргасан шийдвэрийг аймгийн ИТХ-д өргөн барих нь зөв гэж үзлээ. 

Өлгийд харъяатын асуудал шийдлээ

Төрийн тэргүүн 75 жилийн дараа ирлээ 
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд Ардчилсан намаас нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж зургадугаар сарын 6-ны өдөр Баян-Өлгий аймагт сурталчилгааны ажлаа хийлээ. Тэрбээр эхлээд тус аймгийн Дэлүүн сумын сонгогчидтой уулзалт хийсэн юм. Төрийн тэргүүн тус суманд 1938 оноос хойш биечлэн ирж байгаагүй бөгөөд 75 жилийн дараа ийнхүү хүрэлцэн ирсэнд нутгийн зон олон ихэд бэлэгшээж байсан юм. Дэлүүн суманд Ерөнхийлөгчтэй уулзахаар Толбо, Булган сумын төлөөлөл мөн ирсэн байлаа. Казах заншлаар өндөр настай ээжүүд хүндэтгэлийн идээ болох Шашу цацаж, сумын Ардчилсан намын гишүүд туг далбаагаа намируулан нэр дэвшигчийг онгоцны буудалд угтав.
Мөн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд торойтол ялан гарч ирэхийг бэлгэдэж аймаг, сумын наадамд хэдэнтээ түрүүлсэн хурдан хээр морийг уяач н.Мурбей нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржид бэлэглэсэн юм. Нийт 7000 хүн амтай Дэлүүн сумынхан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2009 оны сонгуульд Ц.Элбэгдоржийг 56,1 хувиар дэмжсэнээ энэ удаа ч бататгана хэмээж байлаа.
695 иргэний харьяатыг сэргээжээ
            Казах түмний хувьд хамгийн тулгамдсан сэдвийн нэг нь иргэний харьяатын асуудал байдаг. Зарим хүн тэтгэмжийг нь авч хүртэхийн тулд орон нутагтаа малаа маллан амьдарч байгаа хүнийг Казахстан руу шилжсэн мэтээр хуурамч бичиг баримт үйлдэн Монгол Улсын харьяатаас нь гаргачихсан байдаг байна. Үүнийг хэзээ хойно мэдсэн иргэн аль ч улсын харьяат бус, аль эсвэл Монголдоо байгаа атлаа Казахстаны иргэн болчихсон байдаг аж.
Ямартай ч Монгол Улсын Ерөнхийлөгч өнгөрсөн гуравдугаар сард болсон Наурызын баяраас хойш 908 иргэний харьяатын асуудлыг авч үзэн 695 иргэний Монгол Улсын харьяатыг сэргээж, зургадугаар сарын 10-ны өдөр 213 иргэний иргэншлийг сэргээх зарлигт гарын үсэсг зурахаар болсноо мэдэгдэв. Харин Ногооннуур сумын иргэн ээж, хүү хоёрын харьяатын асуудал бага зэрэг бэрхшээлтэй байгаа гэсэн юм. Харьяатын асуудлыг ийнхүү хурдан шийдэж өгч байгаад казах иргэд ихээхэн талархалтай байв.
Мөн энэ зургадугаар сард багтаан Баян-Өлгий аймаг, Казахстаны Устьмингурскийн хооронд үйлдэж байсан агаарын нислэгийг сэргээхээр болсноо мэдэгдсэнийг иргэд талархан хүлээж авав.
Ээжүүдэд хүүхдээ хоёр нас хүртэл нь цалинтай асрах тэтгэмж олгох, өөрийнхөө болон хөрш, айл саахалтынхаа таваас дээш хүүхдийг гэрээрээ харж асрах ээжүүдэд тэдгээр хүүхдийн цэцэрлэгт хүмүүжих хувьсах зардал болох 116500 төгрөгийг цалин болгон өгөх зэрэг арга хэмжээ авах гэж байгааг иргэд алга ташин хүлээж авсан юм. Үр хүүхдээр өнөр өтгөн казахчуудад хамгийн сайхан мэдээний нэг энэ байлаа.
Өлгийчүүд халуун дотноор угтав
            Нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж мөн өдрөө Баян-Өлгий аймгийн төв Өлгий хотноо ажилласан юм. Түүнийг дэмжиж УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдорж, УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байгын хорооны дарга А.Бакей, УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Р.Болд, Барилга, хот байгулалт, зам тээврийн дэд сайд Х.Ержан нар ажиллалаа. Тус аймагт орон нутгийн сонгуулиар Ардчилсан нам ялалт байгуулжээ. Аймгийн шинэ удирдлага болох Засаг дарга Х.Дармен, ИТХ-ын дарга Б.Лазатхан нар богино хугацаанд сайн ажиллаж, иргэд нь ч ам сайтай байлаа. Баян-Өлгий аймгийн олон сумын Ардчилсан намын гишүүдийн төлөөлөл аймгийн төвийн онгоцны буудлаас Өлгий хотын төв хүртэл эгнэн жагсч, мөн хотын төв талбайд иргэд хэдэн эгнээ болон жагсч нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржийг маш халуун дотно, хүндэтгэлтэйгээр угтсан юм. Тэд “Ц.Элбэгдоржийг дэмжье”, “Амжилт хүсье”, “Та ялна аа”, “Танд дахин боломж өгье” гэсэн үгсийг цуурайтуулж байлаа.
 
Өлгийн цэргийн хүрээний дайчид жагсч, ээжүүд илдээний дээж “шашу” өргөж, өндөр настан аксакалууд “Бата” ерөөл айлтгаж нэр дэвшигчийг гүнээ хүндэтгэж буйгаа илэрхийлцгээв. Мөн казах хээ хуартай нөмрөг, мөнгөн эмээл хазаартай хурдан саарал морийг Өлгийн Ардчилсан намын гишүүд нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржид бэлэглэж амжилт ерөөлөө.
 
 
Аймгийн төвд болсон иргэдийн уулзалт дээр хаяа залгаа Ховд аймгийн Цаст Алтайн хүүгээ Ерөнхийлөгчийн сонгуульд дэмжинэ гэдгээ иргэд илэрхийлж урмын үгийг харамгүй хайрласан юм. Мөн Казахстаны иргэн болсон зарим хүн Монгол Улсын иргэний харьяаллаа сэргээлгэхээр Ерөнхийлөгчийн хувьд Ц.Элбэгдоржид өргөдөл, хүсэлт гардуулж байв. Сүүлийн олон хоног тэнгэр хангай тавгүйрхсэн ч нэр дэвшигч Ц.Элбэгдоржийг ирсэн өдөр нар гийж, налгар зуны өдөр айлчилсанд казах зоны төлөөлөл ихэд бэлэгшээж байлаа.
Баян-Өлгийн чадалтай боловсон хүчнүүдийг Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж дэмждэгт тэд талархаж байв. Элчин сайд К.Саираан, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан, Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Т.Султан нарыг тэд нэрлэсэн юм.
Сөрөг талын зүгээс “Ц.Элбэгдорж казах дээл өмсдөггүй, казах хүнд дургүй, каз, ямааны мах иддэггүй” гэх зэрэг цуурхал тараажээ. Үүнийг няцааж тэрээр “Би Монгол Улсынхаа үндэстэн, ястан бүрийг ижил тэгш анхаардаг. Надад арван казах дээл бий. Түүнийг хүүхдүүд маань тоглолт хийхдээ өмсчихсөн гүйж явдаг. Каз аваад ирвэл би иднэ. Би казах залуугийн урлаж бэлэглэсэн гутлыг өмсч яваа” хэмээн хэлж сэтгэлээ цайруулцгаалаа.
Өлгийн тэнгэр хангай, хүн зон түүнийг маш сайхнаар ивээн хүлээж авсан юм.
“Хүргэнээ 100 хувь дэмжинэ”
            Мөн өдрийн орой нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж Увс аймгийн төв Улаангомд хүрэлцэн ирэв. УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдорж, УИХ-ын гишүүн, Эрчим хүчний сайд М.Сономпил, сумогийн 68 дахь их аварга Д.Дагвадорж нар түүнийг дагалдан ажиллалаа. Мөн Монгол Улсын арслан Б.Ганбат, улсын зан Д.Бумбаяр тэргүүтэй Увс нутгийн хүчит бөхчүүдийн төлөөлөл дэмжихээ илэрхийлэн ирсэн байв.
Улаангом цэргийн хүрээний хүндэт харуул жагсч, Ю.Цэдэнбалын хөшөөнд цэцэг өргөснөөр сурталчилгааны ажил эхлэв. Увсад орон нутгийн сонгуулиар Ардчилсан нам ялж, мөн л урам зоригтойгоор Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн ажилдаа оржээ.


Удахгүй Дулааны шинэ цахилгаан станц ашиглалтад орох гэж байгаа, хэтийн төлөвтөө төмөр замтай болох зэрэг олон бүтээлч ажил ундрах гэж байгаад иргэдийн урам сэргэсэн байв.
Ц.Элбэгдорж нутаг залгаа Ховдын унаган хүү төдийгүй түүний гэргий Х.Болормаа Увсын Өндөрхангайн уугуул юм. Тэргүүн хатагтай энэ удаа уугуул нутагтаа ирсэн юм. “Хадам сайтын хүргэн хүчтэй” хэмээн Увс нутгийнхан бэлгэшээж, ийм лут улстөрчийг дэмжиж тулж ирсэн нутгийн охиноороо бахархаж байлаа. Тиймдээ ч хүргэн хүүдээ 100 хувийн санал өгнө гэдгээ илэрхийлсэн юм. Иргэдтэй хийсэн уулзалт халуун дулаан уур амьсгалд болж, хүргэн хүүгээ алд цэнхэр хадаг, мөнгөн аягатай сүү, нутгийн охин тэргүүн хатагтайг тэвэр дүүрэн цэцгээр увсчууд мялааж амжилт ерөөлөө.
Өнөөдөр нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сум, Хөвсгөл аймагт ажиллах юм.

Булган сумын шилдэг төгсөгчид

2013 оны хичээлийн жилийн Баян-Өлгий аймгийн шилдэг төгсөгчдөд баяр хүргэх хүндэтгэлийн ёслолын үйл ажиллагаанд Булган сумаас төгсөх курсын оюутнуудын дундаас Монгол Улсын Их Сургуулийн  оюутан А.Хуандык, Их Засаг Их Сургуулийн оюутан Төрежан нарыг 2013 оны "Шилдэг төгсөгч"-өөр шагнажээ.





Windows 7 Genuine Remover

Хэрэв таны компьютерийн дэлгэц /background/ харлах, taskbar цэсэнд Activate windows гэсэн алдаа гараад байвал энэхүү програмыг ашиглан genuine-г устгаж болно.

Заавар: Татаж авсан файлаа задлаад ажиллуулаарай.

Өөрийн компьютерийн төрөлийг сонгож өгөөд Install товч дараад сууж дууссаны дараа компьютераа Restart хийгээл болоо.


Татах - [ Gogo share Mediafire ]

ОЮУТНЫ ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ БАГА ХУРАЛ БОЛОВ

Өнгөрсөн хагас сайн өдөр буюу 5 дугаар сарын 11-нд Баян-Өлгий аймгийн уугуул иргэдийн үүсгэн байгуулж, үйл ажиллагаа явууж буй Төрийн бус байгууллагууд хамтран “Баян-Өлгий аймгийн ирээдүйн хөгжил – бидний оролцоо” сэдэвт оюутны эрдэм шинжилгээний бага хурал зохион байгууллаа.

Уг эрдэм шинжилгээний бага хуралд салбар салбарын чиглэлээр илтгэлүүд ирж эхний шатанд шалгарсан 9 илтгэлийг 2 дугаар шатанд хэлэлцүүллээ. Ийнгээд уг Эрдэм шинжилгээний бага хуралд Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны их сургуулийн оюутан Г.Багжанар тэргүүн байранд орсон бол 2 дугаар байранд Монгол улсын боловсролын их сургуулийн оюутан Б.Ербахыт, мөн тус сургуулийн оюутан К.Мурагүль гуравдугаар байранд тус тус шалгарч Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны их сургуулийн оюутан К.Ахтилек тусгай байранд оров.

Уг Эрдэм шинжилгээний бага хуралд Улсын Их Хурлын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга, Улаанбаатар хот дахь Баян-Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөлийн тэргүүн А.Бакей хүрэлцэн ирж илтгэгчид болон сонирхогч оюутан, залуучуудад баяр хүргэж, зөвлөгөө өгч, сурлага хөдөлмөрт нь амжилт хүслээ.

Дашрамд дурдхан тус эрдэм шинжилгээний бага хурал нь Баян-Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөлийн дэмжлэгээр зохион байгуулагдсан байна.

Хэвлэл мэдээллийн алба

Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн байдал (2013 оны эхний улирлын байдлаар)

I. Нийгмийн үзүүлэлт
Улсын хэмжээнд 2013 оны эхний улиралд 18872 эх амаржиж, амьд төрсөн хүүхдийн тоо 18952 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс амаржсан эхийн тоо 1211 эхээр буюу 6.9 хувиар, хүүхдийн тоо 1215 хүүхдээр буюу 6.9 хувиар өссөн байна.
Энэ оны эхний улиралд нялхсын эндэгдэл 311 болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 17 хүүхэд буюу 5.8 хувиар өсч, 1-5 хүртэлх насандаа 58 хүүхэд эндэж, 1 хүүхэд буюу 1.7 хувиар буурчээ.
Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн тоо 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 35.2 мянга болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 14.9 мян.хүн буюу 29.7 хувиар буурчээ.
Нийгмийн даатгалд 2013 оны эхний улиралд 538.4 мян.хүн шимтгэл төлөгч, даатгуулагчаар бүртгэгдсэний 344.9 мянга буюу 64.1 хувь нь аж ахуйн нэгж, байгууллагынх, 193.5 мянга буюу 35.9 хувь нь төсөвт байгууллагынх байгаа бөгөөд өмнөх оны мөн үеийнхээс нийт шимтгэл төлөгч, даатгуулагчдын тоо 50.9 мянга буюу 10.4 хувь, үүнээс аж ахуйн нэгж, байгууллагынх 38.1 мянга буюу 12.4 хувь, төсөвт байгууллагынх 12.7 мянга буюу 7.0 хувиар нэмэгдсэн байна. Нийгмийн халамжийн тэтгэвэрт 2013 оны эхний улиралд 53.7 мян.хүн хамрагдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 21 хүнээр нэмэгдэж, олгосон тэтгэврийн хэмжээ 9.5 тэрбум төг буюу 2 дахин нэмэгджээ...
Хүний хөгжил сангаас 2013 оны эхний улиралд 18 хүртэлх насны 868.1 мянган хүүхдэд 52.7 тэрбум төгрөгийг хүүхдийн мөнгөнд, 4.1 мянган ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд 4.1 тэрбум төгрөгийг 1 сая төгрөгийн хишиг хувьд зориулан олгожээ.
Халдварт өвчнөөр 2013 оны эхний улиралд 10538 хүн өвчилж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 458 хүн буюу 4.2 хувиар буурчээ. Энэ нь салхин цэцгээр өвчлөгчдийн тоо 606 хүн буюу 69.5 хувь, тэмбүүгээр өвчлөгчдийн тоо 422 хүн буюу 37.3 хувь, гахайн хавдраар өвчлөгчдийн тоо 526 хүн буюу 28.7 хувь, гонококкт халдвараар өвчлөгчдийн тоо 109 хүн буюу 8.9 хувиар өссөн хэдий ч вирүст хепатитаар өвчлөгчдийн тоо 1832 хүн буюу 64.7 хувиар буурснаас голлон шалтгаалжээ.
Улсын хэмжээнд 2013 оны эхний улиралд 6165 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 377 хэргээр буюу 6.5 хувиар өсчээ. Өмнөх оны мөн үеийнхээс нийт гэмт хэргийн тоо нэмэгдэхэд өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг (256), хүний амь бие эрүүл мэндийн эсрэг (144) зэрэг гэмт хэрэг өссөн нь голлон нөлөөлөв.
Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн улмаас 2013 оны эхний улиралд 2076 хүн гэмтэж, 306 хүн нас барсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс гэмтсэн хүний тоо 167 буюу 8.7 хувиар нэмэгдэж, нас барсан хүний тоо 48 буюу 13.6 хувиар буурсан байна

II. Макро эдийн засгийн үзүүлэлт
Хэрэглээний үнийн улсын индекс (ХҮУИ) 2013 оны 3 дугаар сард өмнөх сарынхаас 0.8 хувь, оны эхнээс 3.6 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 9.8 хувиар өслөө. Ерөнхий индекс 2013 оны 3 дугаар сард өмнөх сарынхаас 0.8 хувиар өсөхөд хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 1.8 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Mөнгөний нийлүүлэлт (M2) 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 7293.7 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 55.7 тэрбум төг буюу 0.8 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1188.9 тэрбум төг буюу 19.5 хувиар өсчээ.
Гүйлгээнд байгаа бэлэн мөнгө 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 687.7 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 12.1 тэрбум төг буюу 1.8 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 39.3 тэрбум төг буюу 6.1 хувиар өсчээ.
Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 7383.6 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 215.1 тэрбум төг буюу 3.0 хувь, өмнөх оны мөн үеийнхээс 1602.1 тэрбум төг буюу 27.7 хувиар өсчээ.
Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 99.9 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 11.0 тэрбум төг буюу 9.9 хувиар буурч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 38.5 тэрбум төг буюу 62.7 хувиар өсчээ.
Банкны системийн хэмжээгээр чанаргүй зээл 2013 оны 3 дугаар сарын эцэст 308.6 тэрбум төг болж, өмнөх сарынхаас 2.7 тэрбум төг буюу 0.9 хувиар өсч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 11.6 тэрбум төг буюу 3.6 хувиар буурсан байна.
Үнэт цаасны арилжаагаар 2013 оны эхний улиралд 8.7 тэрбум төгрөгийн гүйлгээ хийгдэж, 14.2 сая ш үнэт цаас арилжигдсан байна.
Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 2013 оны эхний улиралд 1103.4 тэрбум төг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 1019.7 тэрбум төг болж, улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 83.7 тэрбум төгрөгийн ашигтай гарлаа.
Улсын нэгдсэн төсвийн урсгал орлого 2013 оны эхний улиралд 1103.2 тэрбум төг, урсгал зардал 986.9 тэрбум төг болж, тэнцвэржүүлсэн урсгал тэнцэл 116.3 тэрбум төгрөгийн ашигтай гарлаа. Татварын нийт орлого 46.5 тэрбум төг буюу 5.0 хувиар өсөхөд бусад татварын орлого 63.2 тэрбум төг буюу 37.8 хувь, гадаад худалдааны татварын орлого 11.9 тэрбум төг буюу 16.6 хувиар буурсан хэдий ч нийгмийн даатгалын шимтгэлийн орлого 43.0 тэрбум төг буюу 32.3 хувь, дотоодын бараа, үйлчилгээний татварын орлого 42.6 тэрбум төг буюу 12.5 хувь, орлогын албан татварын орлого 33.4 тэрбум төг буюу 15.2 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлжээ.
Татварын бус орлого 11.3 тэрбум төг буюу 10.4 хувиар өсөхөд хувьцааны ногдол ашгийн орлого 6.5 тэрбум төг буюу 63.1 хувь, төсөвт газрын өөрийн орлого 5.1 тэрбум төг буюу 9.6 хувь, бусад нэр заагдаагүй орлого 5.0 тэрбум төг буюу 37.9 хувиар буурсан хэдий ч газрын тосны орлого 20.3 тэрбум төг буюу 2.8 дахин, хүү, торгуулийн орлого 6.6 тэрбум төг буюу 63.6 хувь, навигацын орлого 1.1 тэрбум төг буюу 10.4 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Улсын нэгдсэн төсвийн зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 2013 оны эхний улиралд 1019.7 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 85.1 тэрбум төг буюу 7.7 хувиар буурахад бараа, үйлчилгээний зардал 104.2 тэрбум төг буюу 27.0 хувь, татаас ба шилжүүлгийн зардал 20.7 тэрбум төг буюу 4.5 хувиар өссөн хэдий ч хөрөнгийн зардал 180.6 тэрбум төг буюу 82.9 хувь, эргэж төлөгдөх цэвэр зээл 28.9 тэрбум төгрөгөөр буурсан нь голлон нөлөөлжээ.
Монгол Улс 2013 оны эхний улиралд дэлхийн 104 оронтой худалдаа хийж, гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 2014.2 сая ам.долл, үүнээс экспорт 809.2 сая ам.долл, импорт 1205.0 сая ам.долларт хүрчээ.
Гадаад худалдааны тэнцэл 2012 оны 3 дугаар сард 167.4 сая ам.долларын алдагдалтай гарсан бол 2013 оны 3 дугаар сард 90.7 сая ам.долларын алдагдалтай гарч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 76.7 сая ам.долл буюу 45.8 хувиар буурчээ.
Өмнөх оны мөн үеийнхээс нийт бараа эргэлтийн хэмжээ 321.5 сая ам.долл буюу 13.8 хувь, үүний дотор импортын хэмжээ 252.9 сая ам.долл буюу 17.3 хувь, экспортын хэмжээ 68.6 сая ам.долл буюу 7.8 хувиар буурчээ.
Экспортын 96.3 хувийг эрдэс бүтээгдэхүүн, үнэт ба хагас үнэт чулуу, үнэт металл, гоёлын зүйлс, зоос, түүхий болон боловсруулсан арьс, шир, ангийн үс, тэдгээрээр хийсэн эдлэл, нэхмэл бүтээгдэхүүн, авто, агаарын ба усан замын тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд анги эзэлж байна.

III. Эдийн засгийн салбарын үзүүлэлт
Том малын зүй бус хорогдол 2013 оны эхний улиралд улсын хэмжээнд 243.6 мян.толгойд хүрч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 120.6 мян.толгой буюу 98.1 хувиар өссөн байна. Том малын зүй бус хорогдлыг малын төрлөөр авч үзвэл адуу 11.5 мянга, үхэр 29.4 мянга, тэмээ 0.3 мянга, хонь 90.1 мянга, ямаа 112.3 мянга байна.
Аж үйлдвэрийн салбарын бүтээгдэхүүний нийт үйлдвэрлэл 2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр, 2013 оны эхний улиралд 507.0 тэрбум төг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 33.7 тэрбум төг буюу 7.1 хувиар өслөө. Энэхүү өсөлтөд уул уурхай, олборлох аж үйлдвэрийн салбарын газрын тос, алт зэрэг гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 21.8 хувиас 2.1 дахин, боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын талх, металл цувимал, шар айраг, шингэн сүү, сүлжмэл эдлэл, жүүс, нарийн боов, хиаман төрлийн бүтээгдэхүүн, амтат ус ундаа, металл бэлдэц, нэхий дээл, самнасан ноолуур зэрэг нэр төрлийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл 3.8 хувиас 4.5 дахин нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлжээ.
Барилга угсралт, их засварын ажил 2013 оны эхний улирлын байдлаар 27.4 тэрбум төг болж, 26.6 тэрбум төг буюу 97.1 хувь нь дотоодын, 0.8 тэрбум төг буюу 2.9 хувь нь гадаадын барилгын байгууллагуудад ногдож байна.
Барилга угсралт, их засварын ажил өмнөх оны мөн үеийнхээс 4.3 тэрбум төг буюу 18.7 хувиар өсөхөд дотоодын байгууллагын гүйцэтгэсэн ажил 3.6 тэрбум төг буюу 15.7 хувиар нэмэгдсэн нь голлон нөлөөллөө.
Бүх төрлийн тээврээр 2013 оны эхний улиралд 8.0 сая т ачаа, давхардсан тоогоор 88.5 сая зорчигч тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа 359.9 мян.т буюу 4.3 хувиар буурч, харин зорчигчдын тоо 12.4 сая хүн буюу 16.3 хувиар өсчээ.
Ус, цаг уурын хүрээлэнгийн мэдээгээр хамгийн их хур тунадас 2013 оны 3 дугаар сард Орхон аймгийн Баян-Өндөр суманд орж 20.2 мм-т хүрчээ. Энэ оны 3 дугаар сард Дорноговь аймгийн Хөвсгөл суманд хамгийн их температур 23.0 хэм, Завхан аймгийн Отгон суманд хамгийн бага температур -34.0 хэм байлаа. Салхины хурд Говь-Алтай аймгийн Бугат, Өмнөговь аймгийн Булган суманд 40 м/с хүрчээ.
Азотын давхар ислийн хоногийн дундаж агууламж 2013 оны 3 дугаар сард Улаанбаатар хотын Баруун дөрвөн замын орчимд 31 удаа, 13-р хороолол орчимд 30 удаа, 32-ын тойрог орчимд 17 удаа, Хархорин захын орчимд 11 удаа, 1-р хороолол орчимд 6 удаа, хүхэрлэг хийн хоногийн дундаж агууламж 32-ын тойрог орчимд 25 удаа, Баруун дөрвөн зам, 13-р хороолол орчимд тус бүр 17 удаа, 1-р хороолол орчимд 16 удаа, Хархорин захын орчимд 4 удаа, 10 микроноос бага хэмжээтэй тоосны агууламж Баруун дөрвөн замын орчимд 29 удаа, Хархорин захын орчимд 22 удаа, 13-р хороолол, 32-ын тойрог орчимд тус бүр 20 удаа, 2.5 микроноос бага хэмжээтэй тоосны агууламж Баруун дөрвөн замын орчимд 17 удаа агаарын чанарын стандарт дахь хүлцэх хэм хэмжээнээс давсан байна. Аюулт үзэгдэл, осол 2013 оны эхний улиралд 1125 удаа гарсны улмаас 21 хүн амь насаа алдаж, 135.7 мян.толгой мал,амьтан хорогджээ. Энэ оны эхний улиралд объектын түймэр 1062 удаа, 3.5-аас дээш магнитудын газар хөдлөлт 21 удаа, мал, амьтны халдварт галзуу өвчин 17 удаа, ой, хээрийн түймэр, гол, нуурын усанд хүн унасан осол тус бүр 4 удаа, хүчтэй салхи шуурга, үер, бичил уурхайн нурангины осол тус бүр 3 удаа, химийн хорт бодисын алдагдалтай холбоотой ослын дуудлага, тэсэрч дэлбэрэх бодисын осол тус бүр 2 удаа, зуд, малын халдварт маеди весна өвчин, малын гоц халдварт цэцэг өвчин, сум галт хэрэгслийн осол тус бүр 1 удаа бүртгэгджээ. Аюулт үзэгдэл, ослын улмаас объектын түймэрт 5.2 тэрбум төгрөг, хүчтэй салхи шуурганд 350.1 сая төгрөг, мал, амьтны халдварт галзуу өвчинд 9.8 сая төгрөг, тэсэрч дэлбэрэх бодисын осолд 3.2 сая төгрөгийн хохирол иргэн болон байгууллагад учирсан байна.

Metro (2013) Монгол хэлээр


Шууд үзэх

Хошин урлагийн нэрт төлөөлөгч СТА Т.Латиф

Нэгэн үеийн залуус хошин урлагийн нэрт төлөөлөгч СТА Т.Латиф агсны “Болзоо” хэмээх дууг нь андахгүй биз.

...“Борхон зүрх минь түг түг хийнэ
Бугуйн цаг минь чаг чаг хийнэ..” хэмээн тухайн үед болзоонд зогсож буй залуус бүгд л амандаа аялдаг байсан байх.

Тиймээ, хэн нэгэнд дурлачихаад болзоонд урьж хүлээн зогсохдоо хүн бүрийн борхон зүрх түг түг хэмээж, бугуйн цаг нь чаг чаг хийдэг нь мэдээж.

Монголын цирк, кино, хошин урлагт Т.Латиф агсны оруулсан хувь нэмэр чамлахааргүй их. Тиймдээ ч түүний дүр зураг, Монголчуудын зүрх сэтгэлд одоог хүртэл оршсоор байна.

Домборын эгшиг 2013

Наурыз - 2013 өдөрлөг 1 ( Видео )

Баян- Өлгий аймгийн Нутгийн зөвлөлөөс зохион байгуулсан "Наурыз-2013" баярын арга хэмжээ

Х.Шынарбек: Казах иргэдийн үнэмлэх бизнес болоход хэн ч хяналт тавиагүй

Баян-Өлгий аймгийн Булган сумын Засаг дарга Х.Шынарбектэй орон нутгийн төсвийн ил тод байдал, казах иргэдийн хоёр улсын тэтгэмжийн талаар ярилцлаа.

-Сумынхаа эдийн зас­гийн онцлогоос сонир­хуулахгүй юу. Танайх нийслэл болон аймгийн төвөөс алслагдмал сумдын нэг?

-Манай сум урианхай, казах үндэстнээс бүрдсэн 5000 гаруй иргэнтэй. Эдийн засгийн хөгжлийн хувьд дэд бүтцэд ойр сум­даас муу. Сумын нутаг дэвсгэр хэдий байгалийн өвөрмөц тогтоцоос бүрд­сэн, аялал жуулалын сал­барыг хөгжүүлэх таатай нөхцөлтэй ч нийслэл, айм­­гийн төвөөс алслагд­мал болохоор энэ салбар сайн хөгжөөгүй. Зарим сумын жишгээс харахад ашигт малтмалаа түшиг­лээд иргэд нь ажлын байр­тай болсон байдаг. Ма­найд энэ боломж хомс. Нөөц багатай ганц алтны ордын нөөц дууссан. Ха­рин төмрийн орд илэрч, хайгуул хийж дууссан бо­ловч урт нэртэй хуулийн хүрээнд ашиг­лагдахгүй байгаа. Энэ мэт шинээр ажлын байр га­рахгүй байна. Залуу гэр бүлд амь­жиргааны эх үүс­вэр хомс байдлаас болж шилжилт хөдөлгөөн эрс нэмэгдсэн. Сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд 2000 гаруй ир­гэн нийслэл рүү шилжсэн. Үүний олонхи нь ажилгүй залуус.

-Төр сум, орон нутгаа хөгжүүлэх бодлого барьж буй. Үүнийгээ Сум хөг­жүүлэх сангаар дамжуулж хэрэгжүүлнэ гэсэн. Танай сумын Сум хөгжүүлэх сангийн хөрөнгө хэр үр дүнтэй ажилд зарцуу­лагдаж байна?

-Сум хөгжүүлэх сан­гийн мөнгө орон нутгийн хөгжилд чиглэхээс гадна иргэдэд төсөв, хөрөнгөө оновчтой зарцуулах эр­хийг нээж өгсөн гэж бод­дог. Энэ жил Сум хөг­жүүлэх санд Баян-Өлгий аймгийн сумдад 300-500 сая төгрөг төсөвлөсөн. Бид улсын хөрөнгө оруулал­таар хийх ажлын төлөв­лөгөөг гаргасан. Сум хөгжүүлэх сангийн мөн­гөөр аль салбарт юу хийх, хаана асуудал шийдэх шаардлагатай байгааг ба­гийн иргэдийн хурлаар ярилцаж, сумын бүх ба­гийн иргэдийн хурлын дүгнэлтийг нэгтгэж ерөн­хий жагсаалт гаргасан. Үүний дагуу Сум хөг­жүү­лэх сангийн мөнгийг хаа­на, хэрхэн зарцуулахыг шийднэ. Харин баг бүрт ямар асуудал байгааг иргэ­дээс нь асууж мэдээлэл авахыг чухалчилж байгаа.

-Жижиг дунд үйлдвэр­лэлийн төсөв гээд орон нутгийн удирдлагуудтай холбоотой шүүмжлэл да­гуулсан мөнгөний асуудал бас бий. Үүнийг та хэр оновчтой хуваарилж бай­на?

-2011 оноос эхэлж сум­дад Жижиг дунд үйлдвэр­лэлийг хөгжүүлэх мөнгө өгдөг болсон. Тухайн онд манай суманд 75 сая төг­рөг өгсөн. Ер нь энэ мөн­гөтэй холбоотой асуудал сум бүрт үүссэн байна. Жижиг үйлдвэр ч бай­гуулахад хүрэлцэ­хээргүй 500 мянга, нэг сая төг­рөгийн зээл олгосон гэх шүүмжлэлийг олон дарга нар сонссон. Мөн зарим газар танил талдаа олгосон шүүмжлэл гарсан байна. Жижиг дунд үйлдвэрлэ­лийн мөнгийг хэрэгтэй газар нь онож хуваари­лахын тулд иргэдийн са­налыг авч, төсөл бичүүлэх нь эхний алхам. Үүний дараа олон хүний төслөөс ойрын хугацаанд хэрэг­жүүлэх, хүнд хэрэгтэйд нь хөрөнгө оруулах шаард­лагатай байгаа юм.

-Зарим сумын удирд­лагууд дөрвөн жилийг тө­лөвлөсөн, санасан аж­лаа хийхэд хангалтгүй хугацаа гэдэг. Харин та сумын Засаг даргаар хоёр дахиа сонгог­дож. Танд дахин дөрвөн жил байна. Энэ боломжийг хэрхэн ашиглах вэ?

-Ойрын хугацаанд су­мын­хаа онцлогт тохирсон 10-20 хүний ажлын байр­тай 1-3 жижиг дунд үйлд­вэр барихад анхаарч бай­на. Бүсийн нэмэгдлийг тогтоох талаар төр олон жил ярьсан. Манайд нүүрс­­­ний үнэ бусад сум, аймгийн төвийн ханшаас гурав дахин үнэ­тэй байдаг. Үүнийг дагаад бусад бараа бүтээгдэхүүний үнэ өсдөг. Тиймээс бүсийн нэ­мэгд­лийг аймгаар биш сумаар нь ялгаж тогтоох шаард­лагатай байгааг төрд удаа дараа илтгэсэн. Бү­сийн нэмэгдлийн талаар ярьж байгаа ч батлахгүй байгаа. Бүсийн нэмэгд­лийг сумдад олгох талаар нэлээд хөө­цөлдөх бодол­той байгаа. Үүнийг алс­лагдсан сумдын иргэдийн орлогод нөлөөл­нө гэдгийг олон хүн хэлж байгаа. Аймгийн төвөөс сумын төв дайрч Ярантын боомтод хүрэх замыг сайж­­руулчих­бал зам да­гаад эдийн засаг өснө гэж бодож байна. Үүнийг бас ойрын хуга­цаанд ажил болгоно .

-Алслагдсан сумдын тулгамдсан асуудлын нэг төвийн цахилгаан шугамд холбох ажил байдаг. Танай суманд эрчим хүчний хүр­тээмж хэр хангалттай байна?

-Манай сумыг цахил­гаантай болгох талаар төр, аймаг сумын удирдлага 10 гаруй жил ярьсан. Нэг хэсэг нарны эрчим хүчээр хангах талаар ярьж байсан ч үр дүнд хүрээгүй. Харин өнгөрсөн жил цахилгаан дамжуулах шугам тавих ажил дуусч, сумын айлууд тогтой золгосон. Гэхдээ одоо ч гэсэн 10-20 гаруй хоногоор тог тасрах байдал гарсаар байна. Байнга тог тасарч гэнэт ирдэг байд­лаас болж өнгөрсөн жил сумын айлуудын цахил­гаан хэрэг­сэл шатаж их хэмжээний хохирол амс­сан. Эрчим хүчний ажлыг н.Содном захиралтай “SMMS” компани гүй­цэт­гэсэн.

-Казах иргэдийг хоёр улсад бүртгүүлж, тэт­гэмжийн мөнгө авч байгаа хэргээр УМБГ-т шалгаж байгаа. Танай суманд ийм иргэн байна уу?

-Хэдэн жилийн өмнө Казахстан руу нүүгээд буцаж ирсэн хүмүүс бай­гаа. Тэдний алдсан, гээсэн бичиг баримтаар Казахс­танд бизнес хийж байгаа бүлэг хүмүүс бий. Саяхан хүртэл Баян-Өлгий айм­гийн төв зах дээр “Казахс­тан улсаас шилжиж ирсэн иргэдийн иргэний үнэм­лэх өндөр үнээр худалдаж авна” гэсэн зарлал хаа сайгүй байсан. Тэр зар­лалын цаана казах иргэ­дийн бичиг баримтыг хууль бусаар ашиглаж, Казахс­танд бизнес хийдэг байгаа юм.

-Хууль бус энэ бизнест Баян-Өлгий аймгийн удирд­­лагууд хяналт та­виагүй юм уу?

-Тухайн үед энэ байд­лыг манай улс зохицуулж чадаагүй. Баян-Өлгийгөөс казах иргэдийн үнэм­лэ­хийг худалдаж аваад Ка­захстан улсад бизнес хий­дэг бай­далд төр, аймгийн удирд­лагын аль нь ч хя­налт тавиагүй. Үүнээс болж өнөөдрийн энэ байдал үүсээд байна.

Баян-Өлгийде Наурыз мерекесі тойланды

Ұлыстың ұлы күні – әз Наурыз мейрамы Баян-Өлгий аймағында аталып өтті. Баян-Өлгийде Наурызға арналған мерекелік шара аймақтық «Орталық» алаңда ұйымдастырылды. Наурыз мерекесіне орай Баян-Өлгийліктерді құттықтап, Моңғол елінің министрі Ч.Сайханбилэг, Жол-тасымал тете министрі Ержан Қабышайұлы бастаған өкілдер келіп қайтты.

nau1
nau7
KAZNEWS ҰЛТТЫҚ ПОРТАЛЫ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Наурыз баярын өдөрлөгт оролцов

Жил бүрийн гуравдугаар сарын 22-нд өдөр, шөнө тэнцэх өдрөөр казах түмэн Наурызын баяр буюу нарны баяраа тэмдэглэдэг. Энэ баярыг угтсан “Наурыз 2013“ёслолын өдөрлөг Сүхбаатарын талбайд болж байна.
“Наурыз-2013” өдөрлөгт Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж оролцлоо. УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга, Улаанбаатар хот дахь Баян-Өлгий аймгийн нутгийн зөвлөлийн дарга А.Бакей Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийг угтан авч ёслолын үйл ажиллагаатай танилцуулсан юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж эхлээд Сүхбаатарын талбайд ажиллаж байгаа казахын урчуудын гар урлалын бүтээлийн үзэсгэлэн худалдааг үзэж сонирхлоо. Мөнгөн тоногтой казах үндэсний бүс, үнэгэн малгай, шар шувууны өдөн чимэглэл, өнгө өнгийн хатгамал бүхий эдлэл, хэрэглэл, үйлдвэрийн аргаар бэлтгэж ваакум савлагаанд хийсэн адууны хатаасан мах зэргийг үзэсгэлэн худалдааны лангуун дээр дэлгэн тавьсан байв.

Үүний дараа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Сүхбаатарын талбайд барьсан казах гэрүүдээр орж үндэсний хувцас, гоёл, эмээл, хазаар, морины тоноглол, гэр ахуйн хэрэглэлүүдийг сонирхов. Казах залуу бүргэдтэй бүжиг бүжиж, хүүхэд, залуус домборын эгшгээр зочдыг мялаалаа.

Гэрт зочлох үеэрээ Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж “Бид Баян-Өлгий аймгийн нутгийн зөвлөлтэй ярьж байгаад энэ жилийн хаврын баяр, Наурызын баярыг улсынхаа нийслэлд сурталчилъя. Улс орон даяараа баярладаг баяр болгоё гэж ярьсан. Энэ дагуу орон нутгаас иргэд ирж Сүхбаатарын талбай дээр казах иргэдийн соёл, уламжлал, олон үед хадгалж ирсэн зүйлсийг нийслэлийн иргэд, хүүхэд, залууст сонирхуулахаар бэлдээд байгаа. Орон нутгийн музейн үзмэрүүд, олон зүйлийг авчирсан. Мөн урлагийн тоглолт зохион байгуулна.
Нийт иргэддээ хаврын баяр, Наурызын баярын мэнд дэвшүүлж, хамгийн сайн сайхныг хүсэн ерөөе” гэлээ.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч мөн Баян-Өлгий аймгаас ирсэн иргэдтэй цаг агаар, нутаг усны талаар яриа өрнүүллээ.





http://www.president.mn/

 
back to top